Pálína Jenný Þórólfsdóttir

Mín ágæta frænka, hjálparhella og vinkona, Pálína Þórólfsdóttir er látin. Hennar er gott að minnast og þær eru margar minningarnar sem koma upp í hugann, nú þegar leiðir skilja, allavega í bili. Fyrir utan að ég er búinn að þekkja Pöllu á Finnbogastöðum, eins og hún var jafnan nefnd, í meira en 60 ár þá var mikill og góður samgangur á milli foreldra minna og fjölskyldunnar á Finnbogastöðum alla tíð. Það kemur vel fram í minningargrein sem móðir mín, Regína Thorarensen, skrifaði í Morgunblaðið í tilefni af 70 ára afmæli Pöllu. Þar segir m.a. Þorsteinn og Pálína báru djúpa virðingu hvort fyrir öðru, Þorsteinn skemmtilegur og ræðinn og Pálína mikil húsmóðir og myndarleg í öllum verkum og ekki síst í matargerð sem var alltaf vel fram borin. Pálína og Þorsteinn voru skemmtileg hjón. Hún á sér fáa líka, kemur allsstaðar fram sem manngæskukona og hefur alltaf það besta úr fólki.
Maður Pöllu var Þorsteinn Guðmundsson, jafnan nefndur Steini á Finnbogastöðum, en hann dó eftir erfið veikindi þann 13. janúar 1983. Það var svo sannarlega innstæða fyrir þakklæti frá foreldrum mínum til Pöllu og Steina. Nefni hér þrjú dæmi:
Á útmánuðum 1948 eða 1949 sendi framkvæmdastjóri síldarverksmiðjunnar í Djúpuvík föður mínum, Karli F. Thorarensen, símskeyti þar sem sagði að ekki væri þörf á starfskröftum hans við rekstur verksmiðjunnar á komandi sumri. Sem sagt pabbi var rekinn. Símskeytið fór frá símstöðinni á Djúpuvík til símstöðvarinnar á Finnbogastöðum. Viðbrögð Steina voru þau að hann kom á hesti sínum með skeytið til pabba út á Gjögur, um 10 km leið. Þetta var mikið vinarbragð, að gera þetta svona, í stað þess að lesa skeytið upp í sveitasímann og senda það svo með næstu póstferð.
Á gamlársdag 1953 þurfti að kalla á Jensínu Óladóttur, ljósmóður í Bæ til móður minnar sem var að nálgast fæðingu löngu fyrir tímann. Þetta bar brátt að. En það þurfti ekki lengi að bíða því Steini á Finnbogastöðum og Jensína voru mætt á gæðingum Steina á Gjögri svo fljótt að undrun sætti. Um kvöldið var svo barátta upp á líf og dauða hjá konu í barnsnauð. M.a. kom Hercules sjóflugvél frá ameríska hernum, sem átti að ná í mömmu og flytja til Reykjavíkur. Hún flaug yfir Gjögur en varð frá að hverfa vegna hvassrar suð-vestan áttar. Allt fór þó vel, konu og barni var bjargað. Þarna fæddist Emil Thorarensen, þegar um 10 mínútur voru liðnar af 1. janúar 1954.
Síðsumars 1955 var pabbi fenginn til að setja upp olíukyndingu og lagfæra miðstöðvarlagnir í heimavistarskólanum á Finnbogastöðum. Hann fékk að taka mig með sem handlangara og höfðum við fæði og húsnæði á Finnbogastöðum. Held að þetta hafi verið meira en viku vinna. Hreppurinn átti að borga fæði og húsnæði fyrir pabba en ég átti að borga fyrir mig. Þegar kom að því að gera upp við Pöllu og Steina á Finnbogastöðum, fæði og húsnæði fyrir mig þá var ekki við það komandi. Gekk þó pabbi fast fram í að borga fyrir mig en það kom ekki til nokkurra mála. Þetta var stór greiði við mig og þá sérstaklega í ljósi þess að ég var að fara á Reykjaskóla í Hrútafirði um haustið og fjármunir af skornum skammti. Kostnaður vegna vetrardvalar minnar þar var áætlaður kr. 4.500 til kr. 5.000 og fór ég með kr. 3.000 með mér sem settar voru í brjóstvasann á jakkanum mínum og saumað fyrir. Það var svo ekki fyrr en ég hitti skólastjórann, heiðursmanninn séra Þorgrím Sigurðsson, sem ég spretti upp saumnum og greiddi inn á skólagjöld mín og var mér það mikill léttir. Hitt er svo annað mál að verðæti krónunnar hefur heldur betur rýrnað á þessum árum því nú eru þessi fjármunir aðeins um 30 kr.!
Það er með miklum ólíkindum hversu mikill gestagangur var á Finnbogastaðaheimilinu. Það upplifði ég svo sannarlega þann tíma sem ég var þar, svo sem að framan er getið. Þetta var oft líkara hóteli en heimili og allir alltaf velkomnir, enginn mannamunur gerður á því hverja bar að garði. Það þótti svo sjálfsagður hlutur að allir gestir þæðu veitingar. Hinsvegar var vinnudagurinn oft langur og húsbændurnir þurftu mikið á sig að leggja til að halda búi og heimilishaldi gangandi. Þess var ég áskynja þegar ég dvaldi á heimili þeirra. Hjá Pöllu og Steina á Finnbogastöðum áttu því margir athvarf og skjól sem annars hefði nætt um í lífinu.
Palla starfaði sem handavinnukennari við Finnbogastaðaskóla á árunum 1966-1985 við góðan orðstír. Nemendur hennar voru á þessu tímabili um 50 talsins, aðallega stúlkur, en þó kom fyrir að drengir sætu tíma og lærðu að prjóna og sauma út. Sl. sumar stóð Jóna Ingibjörg Bjarnadóttir fyrir sýningu á hannyrðum Pöllu og nemenda hennar á Hótel Djúpuvík. Sýningin var opnuð þann 5. júní og vorum við hjónin þeirrar ánægju aðnjótandi að vera þar viðstödd. Þarna var fjölmennt, nánast allir hreppsbúar mættir, eins og jafnan við slík tækifæri. Þetta var mikið og merkilegt framtak hjá Jónu Ingibjörgu og sýnir á hvern veg hún mat Pöllu. Það hefur kallað á mörg símtöl, tölvupósta, heimsóknir o.fl. að koma þessu í kring. Hinsvegar fór ekki á milli mála að þetta tókst mjög vel í alla staði, hannyrðir skreyttu híbýli hótelsins í Djúpavík sl. sumar, gestum og gangandi til ánægju og umhugsunar um hverju hugur og hönd fær áorkað. Það varð mér hinsvegar umhugsunarefni, við þetta tækifæri, hvernig á því gat staðið að Pöllu minni var vikið frá sem hannyrðakennara haustið 1985. Hún sagði mér frá þessum vonbrigðum sínum og jafnframt að hún hefði þá verið búin að kaupa efni til kennslunnar fyrir næsta vetur en ekki getað losnað við þær birgðir samhliða starfslokum sínum. En Palla var mikill friðarsinni og mannvinur og mat því meir að þola órétt en að beita samferðamenn sína órétti.
Frá árinu 1988 hafði Palla vetursetu á Akureyri en kom svo heim að Finnbogastöðum fyrir sauðburðinn og dvaldi þar á sumrin. Hún hagaði svo ferðinni til Akureyrar að hún kæmi við í Reykjavík og sæti þar aðalfund Félags Árneshreppsbúa sem ávallt var haldinn fyrsta sunnudag í nóvember. Þar naut hún þess að hitta vini og samferðamenn, því maður er manns gaman. Sumarið 2007 var hennar síðasta á Finnbogastöðum. Þá var heilsu hennar farið að hraka og hún mat það svo hún næði ekki lengur að gagnast heimilinu á Finnbogastöðum og því átti hún ekki lengur erindi þangað. Palla upplifði því ekki að sjá nýja húsið sem risið er á Finnbogastöðum eftir að íbúðarhúsið þar brann þann 16. júní 2008.
Við Inga mín sendum börnum Pöllu, Guðmundi og Guðbjörgu og fjölskyldum þeirra einlægar samúðarkveðjur.
Blessuð sé minning Pálínu Þórólfsdóttur.