Auðlesinn mbl.is

„Ef Donald Trump er tilbúinn að lyfta viðskiptaþvingunum á Sýrland án þess að öryggi minnihlutahópa í landinu sé tryggt, þá er þetta ekki endilega jákvætt,“ segir Magnea Marinósdóttir alþjóðastjórnmálafræðingur í samtali við mbl.is.

Donald Trump lýsti því yfir að hann muni láta af refsiaðgerðum gegn Sýrlandi til að gefa þeim tækifæri til að ná miklum árangri, eins og hann sjálfur orðaði það í ræðu á ferðalagi sínu um Persaflóann í síðustu viku.

https://www.mbl.is/frettir/innlent/2025/05/16/margra_ara_vegferd_syrlendinga_til_lydraedis_hafin/

Stjórnarskrá, kosningar og framtíðar ríkisstjórn

Magnea segir að kosningar verði ekki haldnar í landinu fyrr en búið er að vinna í stjórnarskrá. Hún segir aðalmálið að hægt verði að vinna í því að búa til stjórnarskrá sem tryggi ákveðin réttindi mismunandi hópa innan Sýrlands.

Þá verði hægt að ganga til kosninga og mynda framtíðar ríkisstjórn í landinu.

Talið berst aftur að Trump og áhrifum hans í heimshlutanum.

„Í kosningabaráttunni 2016 lýsti Trump því yfir að hann ætlaði að koma á friði fyrir botni Miðjarðarhafs. Það hlupu allir upp til handa og fóta, Hamas-samtökin fóru að endurskoða sinn stofnsáttmála og sögðust m.a. tilbúin að viðurkenna ríki við hlið Palestínu og að leggja niður vopnaða baráttu,“ segir Magnea.

Lagði Hamas að jöfnu við ISIS og Al Qaida

Þá segir hún að í aðdraganda fyrstu opinberu heimsókn Trumps í embætti 2017 til Mið-Austurlanda, fyrst til Sádí-Arabíu og síðan til Ísraels, hafi Ismail Haniyeh, þá pólitíski leiðtogi Hamas-samtakanna, nánast biðlað til Trump um að sögulegt tækifæri væri til að stuðla að réttlæti fyrir Palestínumenn.

Í heimsókninni hafi Trump hins vegar lagt Hamas-samtökin að jöfnu við ISIS og Al Qaida og þar með hafi tilslakanir Hamas verið slegnar út af borðinu og viðræður um frið.

Hver eru hans áform með Sýrland?

„Hann fer þarna og ætlar að lyfta öllum viðskiptaþvingunum af Sýrlandi en hann tilkynnir líka að hann vilji gera svokallaðan Abrahams-samning, þar sem samskiptin milli Ísraels og Sýrlands eru normalíseruð.“

Í hverju felst slíkur samningur?

„Leið Trumps til að koma á friði í heimshlutanum er að gera þessa Abrahams-samninga, en markmið þeirra er að tryggja eðlileg stjórnmálaleg og viðskiptaleg samband arabalanda við Ísrael. Ekki er sett sem skilyrði að búið sé að finna varanlega lausn í málefnum Ísraels og Palestínu heldur er það mál einfaldlega jaðarsett.“

Magnea segir heimastjórn Palestínu og Hamas hafa mótmælt aðferðafræðinni en samningar engu að síður gerðir við Bahrein, Marokkó, Súdan og Sameinuðu arabísku furstadæmin.

„Ríkjunum var boðið gull og græna skóga fyrir að undirrita samningana. Súdan var t.d. tekið af lista yfir ríki sem styður við hryðjuverk og Bandaríkin var fyrsta ríkið sem samþykkti yfirráðakröfu Marokkó í Vestur-Sahara sem hefur í áratugi barist fyrir sjálfstæði.“

https://www.mbl.is/frettir/erlent/2025/05/13/afnemur_refsiadgerdir_gegn_syrlandi/

Liður í mótvægi við Kínverja

Magnea segir að Bandaríkjamenn hafi verið að vinna að Abrahams-samningi við Sádí-Arabíu þegar Hamas gerði árás á Ísrael „og núna heldur Trump áfram þessari vegferð sinni og bíður Sýrlandi að því er virðist algjörlega skilyrðislausa afléttingu viðskiptabanns í skiptum fyrir að skrifa undir Abrahams-samning.“

Segir Magnea Trump einnig búinn að lýsa yfir, samkvæmt ýmsum fréttaveitum, að hann ætli að viðurkenna fullveldi Palestínu. Hún segir eina ástæðuna fyrir því geta verið að Sádí-Arabía setji stöðu Palestínu fyrir sig og sé ekki tilbúin að skrifa upp á hvað sem er ef Palestínumálið verði ekki útkljáð.

Áhersla Trump á samninga við arabaríkin er líka liður í því að skapa mótvægi við Kínverja, sem eru farnir að hafa meiri áhrif í Miðausturlöndum en áður í gegnum belti og braut, að sögn Magneu. Þeir hafi meðal annars komið því til leiðar að Íran og Sádí-Arabía tóku aftur upp stjórnmálasamband eftir að því var slitið fyrir sjö árum síðan.

Mótvægi Bandaríkjastjórnar við belti og braut er hin svokallaða efnahagsgátt Indlands, Evrópu og Miðausturlanda. Abrahams-samningarnir, segir Magnea, eru mikilvægur hluti þeirrar vinnu en samningarnir eiga eins og fyrr segir að stuðla að auknum viðskiptum og liðka fyrir því að ríki taki upp eðlilegt stjórnmála- og viðskiptasamband við Ísrael.

https://www.mbl.is/frettir/erlent/2025/05/18/persafloatur_trumps_brakandi_success/

Fyrst og fremst viðskipti

„Trump ætlar að tryggja friðinn með þessum hætti. Hann beitir óvenjulegum leiðum og er fyrst og fremst að hugsa um viðskipti en hver veit nema að þetta geti mögulega stuðlað að jákvæðum breytingum ef hann nær að flétta ríki fyrir botni Miðjarðarhafs saman með þessum hætti.

Það er hins vegar erfitt að segja hver útkoman úr útspilum Trumps verður þar sem hann á það til að segja eitt í dag og annað á morgun. Þess fyrir utan er orsök vopnaðra átaka oftar en ekki sú að réttindi tiltekinna hópa eru fótum troðin eins og Sýrland og Palestína eru dæmi um. Það sem skiptir því mestu máli til að tryggja varanlegan frið er réttlæti.“