Žingvallavatn er ekki lengur svipur hjį sjón. Žetta magnaša veišivatn sem gaf flottar bleikjur og oft mikiš af henni og risaurriša er nś į žeim staš aš margir hafa gefist upp į žvķ. Gott dęmi um žaš er Örn Hjįlmarsson, einn af žeim silungsveišimönnum sem hafa nįš langt og veiša yfirleitt vel. Ķ blašinu Veiši XIV, nżśtkomnu tķmariti Veišihornsins er hann spuršur um Žingvallavatn og hvort hann fari mikiš žangaš. „Ekki lengur. Ég fór einu sinni ķ fyrra og fékk tvęr fallegar bleikjur en mér finnst Žingvallavatn ekki oršiš svipur hjį sjón ķ bleikjuveišinni,“ svarar Örn.

Einn af žeim sem hafa stundaš Žingvallavatn af kappi og žaš frį žvķ fyrir aldamót er Cezary Fijalkowski. Hann hefur nįš frįbęrum įrangri ķ veiši ķ vatninu og hann hefur deilt ótal myndum af sér meš risavaxna urriša sem hann hefur veitt ķ vatninu. Nś er öldin önnur og pįskaveišin hjį Cezary byggist nś į mun smęrri fiskum en fyrir nokkrum įrum. Hann birti nżveriš hugleišingar sķnar um Žingvallavatn į Facebooksķšu sinni. Žar setur hann fram žį skošun sķna aš vatniš sé ķ raun ofsetiš žegar kemur aš urrišanum. Žaš hafi leitt til žess aš stofnar murtu og bleikju hafi hruniš. „Ég hef rannsakaš ķ žrjįtķu įr. Bęši frį ströndinni en lķka į bįti og notaš sónar. Žaš er engin fęša ķ vatninu og žaš hefur leitt til žess aš fiskurinn er bęši illa haldinn og lķtill,“ skrifar Cezary.

Endurvekja spśnaveiši og borša fiskinn?

Hann telur aš veiša og sleppa fyrirkomulagiš ķ vatninu sé aš hafa neikvęš įhrif ķ Žingvallavatni. Hann setur fram žį hugmynd aš leyfa į nż spśnaveiši ķ vatninu og aš ekki žurfi aš sleppa urriša į bilinu 40 til 60 sentķmetrar. Cezary er einmitt spuršur śt žetta atriši, aš borša urriša śr Žingvallavatni en bent hefur veriš į aš kvikasilfurmengun hafi fundist ķ urrišanum ķ vatninu og fólk veriš varaš viš neyslu į honum. Cezary svarar žvķ til aš žaš eigi viš um stęrsta fiskinn sem sé bśinn aš lifa lengi. Hann vitnar einnig til žess aš nišurstöšur rannsókna hafi mišaš viš fisk yfir 75 sentķmetra. Raunar segist Cezary draga žessar nišurstöšur ķ efa og vildi gjarnan fį aš sjį žęr meš eigin augum. 

„Viš ęttum aš vernda stęrsta fiskinn frį 70 og upp ķ 100 sentķmetra,“ skrifar hann. Loks kallar Cezary eftir meiri rannsóknum og sett verši upp skipulögš įętlun til aš fylgjast meš stöšunni. Hann óttast hins vegar aš žaš sé oršiš of seint.

Örn Hjįlmarsson, sem vitnaš var til ķ upphafi žessar fréttar segir aš allir sem hafi veitt ķ Žingvallavatni hafi séš aš urrišinn er aš éta bleikjuna. „Ekki žessar stęrstu en hann er aš éta smęrri bleikjuna. Viš sem veišum žarna eša veiddum viš höfum allir séš bleikju inni ķ urrišanum.“

En hver er breytingin sem Cezary er aš vitna til? Jś fyrir žremur įrum landaši hann og hans veišifélagar žremur urrišum ķ kringum hundraš sentķmetrana. Fiskarnir voru ķ góšu standi og var öllum sleppt. Pįskarnir nśna gįfu honum sautjįn urriša og einn var 83 sentķmetrar, restin į bilinu 50 til 65. Hann fullyršir aš nķutķu prósent af urrišanum ķ Žingvallavatni sé ķ dag smįr fiskur og illa haldinn. „Žaš er ekki jafnvęgi ķ lķfrķkinu ķ Žingvallavatni og žaš mun taka nokkur įr fyrir nįttśruna aš bregšast viš žessu.“

Įt urrišinn sig śt į gaddinn?

Örn Hjįlmarsson nefnir ķ įšurnefndu vištali aš doktorinn sjįlfur, Össur Skarphéšinsson hafi įętlaš aš žegar urrišahrygna vęri komin ķ tķu kķló vęri orkužörfin žaš mikil aš hśn vęri aš éta žyngd sķna į einum og hįlfum sólarhring. „Hśn er žį ekki aš éta flugur eša krabbadżr,“ bętti Örn viš.

Žaš er margt sem bendir til žess aš viš uppgang urrišans ķ Žingvallavatni hafi hann einfaldlega étiš sig śt į gaddinn en meš fyrrgreindum afleišingum. Svo žegar ętiš minnkar fękkar žessum stórvöxnu rįnfiskum. Spurningin er hvort bleikjan og murtan nį sér žį aftur į strik?

Menn meš įratuga veišireynslu ķ Žingvallavatni, eins og Cezary og Örn Hjįlmarsson vita hvaš žeir syngja og žaš žarf aš fara fram umręša um hvaš er hęgt aš gera varšandi Žingvallavatn. Oft hefur oršiš mikill hiti ķ kringum umręšuna um vatniš og veiši ķ žvķ. En stašreyndir blasa viš. Bleikjan hefur minnkaš mikiš. Murtan er nįnast horfinn. Stóri urrišinn er ekki lengur til stašar ķ žvķ magni sem var fyrir nokkrum įrum. Spurning er, hvort hęgt sé aš gera eitthvaš? Hver ętti aš gera žaš? Stórar spurningar og vęntanlega fįtt um svör.