Innlent | mbl | 14.5.2017 | 18:50 | Uppfært 21:01

Opnið tölvupósta varlega í fyrramálið

Ekki hafa nein tilfelli um tölvuárásir verið staðfest hér á landi. Ljósmynd/AFP

Hvorki Síminn né Vodafone, stærstu internetþjónustufyrirtækin hér á landi, hafa fengið tilkynningar um hugsanlegar tölvuárásir frá viðskiptavinum sínum vegna bylgju gagnagíslatöku (e. ransomeware) sem gengur nú yfir heiminn, en árásin hefur náð til um 200 þúsund notenda í 150 löndum.

„Við höfum ekki heyrt um tilfelli meðal viðskiptavina en nokkrir hafa hringt í þjónustuverið okkar til að forvitnast um málið,“ segir Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir, upplýsingafulltrúi Símans, í samtali við mbl.is. „Við hjá Símanum erum með öflugt öryggisteymi, sem fylgist vel með og vinnur náið með netöryggissveit yfirvalda. Það hefur kynnt sér ógnirnar, farið yfir kerfi Símans og mun halda áfram að fylgjast með atburðarásinni og bregðast við ef þarf.“

Gunnhildur hvetur fólk þó til að skoða hvernig pósta það fær og opna hvorki skjöl né síður sem það kannast ekki við. Það sé regla sem afar þarft sé að hafa í huga þegar kemur að netöryggi.

Á tánum frameftir vikunni

Guðfinnur Sigurvinsson, upplýsingafulltrúi Vodafone , segir tvöfalda vakt hafa verið hjá fyrirtækinu alla helgina vegna árásinnar. En ekki hefur orðið vart við neitt grunsamlegt í þeirra kerfum. Starfsmenn fyrirtækisins munu þó áfram vera á tánum frameftir vikunni.

„Það er ástæða til þess að vara fólk sérstaklega við sem er að mæta til vinnu á morgun, að fylgjast vel með öllum torkennilegum tölvupóstum og passa sig á viðhengjum sem virðast grunsamleg. Á mánudagsmorgni opnar fólk marga tölvupósta og fyrsti klukkutími vinnudagsins fer í að gera það tiltölulega hratt. Þar gæti legið veikur blettur á morgun. Það gæti verið reynt að stíla inn á það.“

Guðfinnur segir því um að gera að vel vakandi í fyrramálið og fara ekki of hratt í gegnum uppsafnaðan tölvupóst.

Allt starfsfólk Póst- og fjarskiptastofnunar er að störfum vegna árásarinnar, en í kvöldfréttum Stöðvar 2 sagði Hrafnkell V. Gíslason, forstjóri stofnunarinnar, eitt tilfelli vera í skoðun hjá þeim, það væri þó enn óstaðfest að um tölvuárás væri að ræða.

Skýringar frá Póst- og fjarskiptastofnun

Stofnunin hefur nú uppfært upplýsingar á heimasíðu sinni þar sem útskýrt er nánar hvað vírusinn gerir, til hvaða fyrirbyggjandi aðgerða sé rétt að grípa og hvað eigi að gerast ef vart verði sýkingar:

Hvað er að gerast?

Tölvur eru sýktar með óværu sem dulritar gögnin á tölvunni og kemur þannig í veg fyrir að notandinn komist í gögn sín. Hætt er við að aðrar nettengdar tölvur og gögn á nettengdum staðarnetum verði einnig dulrituð.

Óværan nýtir sér þekktan veikleika í Windows-stýrikerfinu, MS17-010 sem búið er að gefa út öryggisleiðréttingu á. Samkvæmt upplýsingum frá Microsoft eru það eingöngu tölvur með eldra stýrikerfi en Windows 10 sem eru í hættu fyrir þessari árás. Netöryggissveitin CERT-ÍS mælir engu að síður með því að uppfæra reglulega öll Windows-stýrikerfi, þar með talið Windows 10.

Staðan hér á landi

Engar staðfestar tilkynningar hafa enn borist um að tölvur hérlendis hafi orðið fyrir þessari árás. Þó hafa komið fram vísbendingar um sýkingar hér hjá erlendum upplýsingaveitum, sjá t.d. https://intel.malwaretech.com/botnet/wcrypt

Fyrirbyggjandi aðgerðir:

Áður en tölvupóstur eða vefur er ræstur er mikilvægt að athuga hvort nýjustu öryggisuppfærslur á stýrikerfi og varnarbúnaði s.s. vírusvörnum hafi verið settar inn. Sjá leiðbeiningar um hvernig skal uppfæra Windows stýrikerfi.
Ekki smella á viðhengi eða hlekki sem þú færð óumbeðið, burtséð frá því hvort þú treystir sendandanum eða ekki.
Mjög mikilvægt er að taka afrit af gögnum strax, ef þau eru ekki til. Afritin skal geyma þannig að þau séu varin og ekki tengd við tölvur eða net.
Þar sem margar tölvur samnýta net, t.d. hjá fyrirtækjum og stofnunum, þarf að gera sérstakar ráðstafanir til að koma í veg fyrir að vírusinn dreifi sér. Þá þarf kerfisstjóri að loka á svo kölluð SMBv1 samskipti, a.m.k. frá IP-tölum fyrir utan eigið net. Sjá nánar á vefsíðu Microsoft.

Ef sýking finnst

Ef tölva reynist sýkt skal taka hana úr sambandi við netið strax, bæði netsnúru og WiFi. Annars er hætt við að hún sýki aðrar tölvur.

Snúa sér til kerfisstjóra, þjónustuaðila eða öryggisráðgjafa til að fá aðstoð.

Hreinsa vélina alveg og hlaða niður afritum ef þau eru til.

Almennt er ekki mælt með að lausnargjald sé greitt nema ef kannað hefur verið til fulls hvort óbætanleg gögn séu annars óendurkræf. Ef talið er rétt að greiða lausnargjaldið er mælt með að gera slíkt í samráði við þjónustuaðila eða öryggisráðgjafa.

Frekari upplýsingar um gagnatökuvírusa er að finna á www.NoMoreRansom.org

Mjög mikilvægt að tilkynna atvik

Til þess að fá mynd af því hve árásin er víðtæk hérlendis óskar Netöryggissveitin CERT-ÍS eftir því að fá til sín tilkynningar um allar sýkingar sem vart verður við. Vinsamlega sendið tilkynningar á netfangið cert@cert.is eða í faxnúmer 510-1509.

Í tilkynningunni komi fram hver varð fyrir árás, hvaða stýrikerfi er um að ræða, hvernig afleiðingarnar lýsa sér í stuttu máli og nafn, sími og tölvupóstur tengiliðar.